۲۷۴۴
حُجِّيَّةُ العَقلِ
۱۳۴۸۰.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :حُجَّةُ اللّه ِ عَلَى العِبادِ النَّبِيُّ. و الحُجَّةُ فيما بَينَ العِبادِ و بَينَ اللّه ِ العَقلُ.۱
۱۳۴۸۱.الإمامُ الكاظمُ عليه السلام :إنَّ للّه ِِ عَلَى النّاسِ حُجَّتَينِ : حُجَّةً ظاهِرَةً. و حُجَّةً باطِنَةً. فأمّا الظّاهِرَةُ فَالرُّسُلُ و الأنبِياءُ و الأئمَّةُ عليهم السلام. و أمّا الباطِنَةُ فَالعُقولُ.۲
۱۳۴۸۲.عنه عليه السلام :إنَّ اللّه َ تباركَ و تعالى أكمَلَ لِلنّاسِ الحُجَجَ بِالعُقولِ. و نَصَرَ النَّبِيِّينَ بِالبَيانِ. و دَلَّهُم عَلى رُبوبِيَّتِهِ بِالأدِلَّةِ.۳
۱۳۴۸۳.عنه عليه السلام ( ـ في وَصِيَّتِهِ لِهِشامِ بنِ الحَكَمِ ـ ) : ما بَعَثَ اللّه ُ أنبِياءَهُ و رُسُلَهُ إلى عِبادِهِ إلاّ لِيَعقِلوا عَنِ اللّه ِ. فأحسَنُهُمُ استِجابَةً أحسَنُهُم مَعرِفَةً. و أعلَمُهُم بِأمرِ اللّه ِ أحسَنُهُم عَقلاً. و أكمَلُهُم عَقلاً أرفَعُهُم دَرَجَةً في الدّنيا و الآخِرَةِ.۴
۱۳۴۸۴.الكافي :قالَ ابنُ السِّكّيتِ لأبي الحَسنِ عليه السلام : تَاللّه ِ ما رَأيتُ مِثلَكَ قَطُّ. فَما الحُجَّةُ عَلَى الخَلقِ اليَومَ ؟ فقالَ : العَقلُ. يُعرَفُ بِهِ الصّادِقُ عَلَى اللّه ِ فيُصَدِّقُهُ. و الكاذِبُ عَلَى اللّه ِ فيُكَذِّبُهُ. فقالَ ابنُ السِّكّيتِ : هذا وَ اللّه ِ هُوَ الجَوابُ.۵
۲۷۴۴
حجّيت عقل
۱۳۴۸۰.امام صادق عليه السلام :حجّت خدا بر بندگان پيامبر است و حجّت ميان بندگان و خدا، خرد است.
۱۳۴۸۱.امام كاظم عليه السلام :خداوند را بر مردمان دو حجت است: حجتى بيرونى و حجتى درونى. حجت بيرونى همان فرستادگان و پيامبران و امامان عليهم السلام هستند و حجت درونى همان خردها.
۱۳۴۸۲.امام كاظم عليه السلام :خداوند تبارك و تعالى حجّتها را با خردها بر مردم تمام كرد و پيامبران را با بيان يارى رساند و با دلايل، آنان را به ربوبيّت خود رهنمون شد.
۱۳۴۸۳.امام كاظم عليه السلام ( ـ در سفارش به هشام بن حكم ـ ) فرمود: خداوند پيامبران و رسولان خود را به سوى بندگانش نفرستاد مگر براى اين كه درباره خدا انديشه كنند. پس، هر كس از آنان كه شناختش بهتر باشد، دعوت را پذيراتر باشد و داناترينشان به كار خدا، كسى است كه خردش نيكوتر باشد و كسى كه خردش كاملتر باشد، در دنيا و آخرت بلند پايه تر باشد.
۱۳۴۸۴.الكافى :ابن سكيّت به امام هادى عليه السلام عرض كرد: به خدا سوگند كه نظير شما هرگز نديده ام؛ بفرماييد كه امروزه حجّت بر مردم چيست؟ حضرت فرمود : عقل، كه به واسطه آن امام راستين شناخته و تصديق شود و امام دروغين شناخته و تكذيب گردد. ابن سكّيت گفت: به خدا قسم كه جواب [درست ]همين است.
1.الكافي : ۱/۲۵/۲۲.
2.الكافي : ۱/۱۶/۱۲.
3.الكافي : ۱/۱۳/۱۲.
4.الكافي : ۱/۱۶/۱۲.
5.الكافي : ۱/۲۵/۲۰.